Minister Schouten over de boeren: ‘Ik kan wel tegen die nare teksten’

Bron: Het Parool

Boerendochter Carola Schouten heeft het verbruid bij actievoerders op de trekker, maar daar laat de minister zich niet door uit het veld slaan.

De laatste maanden werkt ze bijna dag en nacht. Carola Schouten (42) is chef stikstof van het kabinet. Als vicepremier en minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit moet ze een oplossing vinden voor de crisis waarin het land in mei terechtkwam. De Raad van State zette een streep door het vergunningenbeleid van de overheid: er werd te weinig rekening gehouden met de natuur, en dat is illegaal.

Nu staat Schouten soms lijnrecht tegenover boeren die vrezen dat zij hun bedrijf moeten opdoeken. De mest van Nederlandse boerderijen zorgt voor bijna de helft van de schadelijke stikstofneerslag in de natuur. ‘Met Carola aan de macht wordt elke boer verkracht’, stond deze week op een protestbord op een van de honderden tractoren die het verkeer ontregelden.

“Die nare teksten, daar kan ik wel tegen,” zegt Schouten in haar werkkamer. “Ik snap wel dat er boosheid is. Ik zie vooral uitingen van onzekerheid. Boeren vragen zich af hoe hun toekomst eruitziet. Ze weten niet of hun kinderen het bedrijf wel kunnen overnemen. Ik zou niets liever willen dan die onzekerheid wegnemen.”

Dat het kabinet de portemonnee trekt voor stikstofarm veevoer, stalsubsidies en regelingen om boeren uit te kopen, staat vast. Maar hoe die regelingen er precies uit gaan zien, is nog onbekend. “Ik denk dat het helpt als duidelijker wordt wat we aan het doen zijn. Dat we dit écht met het oog op de boeren doen. Ik hoop dat we de onrust in 2020 kunnen wegnemen.”

De tractoren leggen het land grotendeels lam. Zit er wat u betreft een grens aan de acties?

“Je mag je stem laten horen, dat is een groot recht in Nederland. Maar besef wel dat je anderen met je acties kan schaden. Met het blokkeren van distributiecentra of supermarkten kun je draagvlak verliezen, het schaadt je eigen zaak. De actievoerders moeten ervoor zorgen dat ze die grens niet overgaan.”

Een tractor is verboden op de snelweg en veel mensen hebben er last van. Waarom zegt u daar niets van?

“Daar geldt wel: hoe massaal en hoe lang? Daarin zitten nuanceverschillen. Als men een stukje de snelweg opgaat, en ook weer eraf, dan is dat wat anders dan dat je uren op de snelweg rijdt en het hele land lamlegt. De ordediensten proberen daar verstandig mee om te gaan.”

Een maaltijd legt nu gemiddeld 30.000 kilometer af. U stelt dat milieu en boer geholpen zijn met een lokalere voedselproductie, wat kunt u daaraan doen?

“Het komende jaar wil ik de producten uit de regio of streek meer onder de aandacht brengen. Daarmee hoop ik de maatschappelijke waardering voor boeren, tuinders en vissers en de financiële waardering voor hun producten te vergroten. Indirect draagt dit dan weer bij aan de verduurzaming van de Nederlandse landbouwsector en de leefbaarheid van het platteland.”

“Verder komt er in 2020 een handelsmissie in eigen land. Ik wil met provincies de mogelijkheden voor boeren vergroten om te produceren voor de eigen regio. We gaan zichtbaar maken waar dit al gebeurt. Ik ondersteun verder het doel van de Taskforce Korte Keten om de belangrijkste obstakels tussen producent en consument weg te halen. Distributie van streekproducten is kostbaar, omdat het niet efficiënt en vaak kleinschalig gebeurt. Daar moet een oplossing voor komen.”

Kunt u de consument laten afzien van tomaten en aardbeien in de winter?

“Steeds meer consumenten zijn op zoek naar goede producten met een verhaal. Het moet niet alleen smaakvol en bereikbaar zijn, ook de kwaliteit, de manier van produceren (en daarmee de impact op onze wereld) en de herkomst zijn in toenemende mate belangrijk.”

“Zelf ben ik bijvoorbeeld onder de indruk hoe Joris Bijdendijk, de chef-kok van het Rijks, door zijn liefde voor het Nederlandse product zowel een eetcultuur stimuleert als de waardering voor boeren, tuinders en vissers zichtbaar maakt. Als overheid kunnen we een verbindende schakel zijn in die beweging, soms door het goeie zetje te geven, maar bijvoorbeeld ook door knellende regelgeving af te schaffen.”

Wat doet u als zulke maatregelen rond onze consumptie weerstand oproepen?

“We vragen van boeren steeds duurzamer te produceren, wat veel boeren ook willen, maar we geven niet altijd thuis als dat product daardoor ook iets duurder wordt. Dat is de spagaat waar veel boeren zich momenteel druk om maken en dat snap ik. Daarom is het verdienvermogen van een boer echt een randvoorwaarde in de transitie naar kringlooplandbouw. En daar levert de hele keten, ook de consument, wat mij betreft een bijdrage aan.”