Local2Local en de lokaal-regionale voedselmarkt (deel 3)

In deel 1 en deel 2 van onze Operation Food Freedom-inleiding gingen wij dieper in op hoe Local2Local de afgelopen acht jaar de lokale voedselbeweging vanuit de sociaal-culturele hoek benaderde en (d.m.v. co-creatie) activeerde.

Vandaag spoelen we in deel 3 weer even terug en beschrijven we 8 jaar ontwikkeling van onze marktbenadering en -creatie.

Het prille begin
Local2Local ging in december 2013 van start met de dagelijkse pop-up boerenmarkt Food-y-Market op het Radboudkwartier in Hoog Catherijne in Utrecht. Deze lancering resulteerde in verschillende samenwerkingen met lokale partijen rondom het Utrecht Science Park, waarbij Local2Local: 

• de branding en marketing faciliteerde voor lokale boeren;
• lokale voedselevenementen organiseerde;  
• lokale producten in de bedrijfscatering van ziekenhuizen leverde (St. Antonius Ziekenhuis , UMC, WKZ)
• voedselinventarisaties onder studenten, medewerkers en bewoners uitvoerde in het Utrecht Science Park;
• samen met Cambridgebar, Botanische Tuinen en Green Office de L2L-pickup points realiseerde; 
• ging samenwerken met Stichting Reinaerde voor samenstelling en afname van bedrijfsfruit;
• producten in retail-franchises vermarkte;
• een lokale boerencommunity bouwde;
• wekelijks lokale voedseltassen verkocht (Stichting Groentetas); 
• lokale productproposities ontwikkelde en;
• de Local2Local-webshop ontwikkelde en lanceerde. 

Local2Local werkte samen met bestaande boerenmarkten (zoals met L2L-member Vroeg in Bunnik) en organiseerde nieuwe, maar we waren ook onderdeel van oogstfeesten in de streek en in de stad, met rollende keukens, met een vaste cateringpartner, ontwikkelde een Foodtruck i.s.m. de studenten van HKU Media, organiseerde proeverijen, uitdeel- en promotieacties voor lokale producten, workshops met boeren, koppelde regionale toeristische activiteiten (wandelen, fietsen, varen) rondom het Utrechts erfgoed en natuurlandschap (NWH) aan lokaal voedsel, en om de regionale voedselbeweging te vieren, kwam dit alles in feite samen op het voedselfestival dat wij twee keer in co-creatie organiseerden op Fort bij Rhijnauwen: Food-y-Fort.

Focus
Vanaf de inceptie van L2L richtten wij ons op zowel de zakelijke als consumentenmarkt, maar vanaf 2016/2017 was het kristalhelder dat je in je eentje niet ‘zomaar’ kan concurreren in de consumentenmarkt; het was veel te kostbaar om te kunnen groeien in dat segment, laat staan in beiden. Daarom verlegde wij onze focus naar B2B en het bereiken van de eindgebruiker bij die klant: B2B2C.

De ene korte keten helpt de andere
Local2Local ontwikkelde zelf het handelsplatform / webshop specifiek voor de (complexe) korte keten, maar wel zo dat het makkelijk stempelbaar en inzetbaar zou zijn voor andere partijen: Food Distribution Software (FDS). FDS verlaagt voor voedselinitiatieven niet alleen de financiële drempel, maar stelt ze ook in staat te profiteren van wat al gerealiseerd is: logistiek, toegang tot boeren en producten en administratieve processen. Dit stelde Lekker Utregs in staat om in relatief korte tijd haar beweging en activiteiten te verrijken met online verkoop van lokale producten.

Maar de relevantie van FDS strekte verder, dit kan niet beter geïllustreerd worden dan met de relatie die wij opbouwden met regio Flevoland. Het begon met afname van verse groenten bij BioRomeo in de Noordoostpolder en de vollegrondsgroenten van Martin Topper in Dronten (omdat groenteteelt grotendeels verdwenen is in Utrecht) en toen Martin en 50 andere Flevolandse boeren en producenten gingen samenwerken als korte keten middels Vereniging Flevofood, was het duidelijk dat de geleerde lessen en instrumenten zoals FDS van Local2Local goed van pas zouden komen. Lees hier verder over die mooie geschiedenis van samenwerking tussen korte ketens voor hun marktontwikkeling.

Samenwerking met MAKRO
In 2016 startten Local2Local en MAKRO de (inmiddels 6 jaar durende) samenwerking om de vestigingen stapsgewijs te voorzien van het regionale voedselaanbod, waarbij de producten als specifiek Local2Local-assortiment gepositioneerd werd binnen de winkels en de boeren met proeverijen op locatie hun producten introduceerden.

Verwaarding van reststromen
Na de heetste zomer in 300 jaar in 2018, lanceerde Local2Local samen met biologisch fruitteler William Pouw speciale appel-, peren- en appel-perensappen gemaakt onder een toepasselijke naam: Utregs Supersap. Sap van fruit dat ’te rijp’, ’te klein’, ’te groot’ was of hagelschade had. Nog steeds geweldig fruit van de eerste categorie, natuurlijk, maar afnemers laten dat liggen. Dat vonden wij meer dan zonde, zo’n ‘reststroom’. Met de aankoop van Utregs Supersap redden klanten dat substantiële deel van de oogst. Een 100% win-win! 

De totstandkoming werd financieel mogelijk gemaakt door voorverkoop van de flessen. Dit initiatief sloeg zo aan, dat wij het konden herhalen na de oogsten van 2019, 2020 en 2021. Andere fruittelers sloten zich aan en inmiddels staat de 5e editie gepland en hebben wij afgelopen jaar op deze ‘omgekeerde wijze’ ook de Amsterdamse variant in de markt gezet met fruitteler Robert Elshof: Mokums Supersap. (Lees hierover verder bij ‘Omgekeerde marktplaats‘)

2020-2021: noodhulp uit de korte keten
Bij de doorbraak van Corona moesten onze plannen voor die periode gepauzeerd worden. Er was een directe maatschappelijke vraag van het Rode Kruis gekomen om te helpen bij de hoognodige voedselhulp aan kwetsbare mensen. De hulporganisatie sloeg, via de Taskforce Korte Keten (waar L2L mede-oprichter van is), de handen ineen met de boeren van Local2Local en Flevofood en onze toenmalige logistieke partner Makro. In die periode was de export en afzet in de horeca weggevallen, maar met de Rapid Response Box van het Rode Kruis vonden verse producten hun weg naar mensen die moeite hadden om rond te komen.

Het mes sneed hierbij aan twee kanten. De telers kregen toch nog een reële prijs voor wat ze voor de pakketten leverden en mensen die door corona ineens onder het minimum doken, maar nog niet direct bij de voedselbank terecht konden, waren met zo’n pakket even uit de brand geholpen. De inhoud van de voedselpakketten was voldoende om 2 tot 3 warme maaltijden te maken voor twee personen. In 2020 leverden de boeren van Local2Local en Flevofood in totaal 390.000 kilo seizoensgroenten, fruit, eieren en brood voor de voedselpakketten.

De pakketten zijn bedoeld voor mensen die extra kwetsbaar zijn door de coronacrisis, bijvoorbeeld door baanverlies en die niet in aanmerking komen voor andere hulp of de weg naar de hulp niet goed weten te vinden. Denk aan arbeidsmigranten, ongedocumenteerden en gezinnen die vanwege verlies aan inkomen nauwelijks het hoofd boven water kunnen houden. Het Rode Kruis wil met deze voedselpakketten een duurzame oplossing bieden voor mensen die tijdelijk tussen wal en schip vallen.

Voedselbank Utrecht
Parallel startte Voedselbank Utrecht (11 uitgiftepunten in de stad) een traject met Local2Local om in zeer korte tijd meer vers in de voedselpakketten te krijgen, geleverd door de samenwerkende boeren en producenten van Local2Local in de regio’s Utrecht, West Betuwe, Groene Hart, Flevoland en Noord-Holland. Dit lukte en de praktijkervaring en de behoeften van de verschillende eindgebruikers werden meegenomen in de assortimentsafstemming.

Gorillas
Local2Local werkt sinds 2021 samen met flitsbezorger Gorillas om aan de groeiende vraag van haar klanten naar lokale producten te voldoen. Met onze korte ketenpartners beleveren wij de Gorillas-locaties in Utrecht, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Leiden en Rotterdam.

Partnership met Eurest (Compass Group)
In december 2021 konden wij bekend maken dat Local2Local een partnership aangegaan was met cateraar Eurest (Compass Group), als exclusieve leverancier van lokale producten voor de Eurest-keukens en restaurants.

Eurest en Local2Local delen de visie dat een voedselsysteem in balans kan komen door deze nauwe samenwerking tussen afnemers en boeren/producenten. De verkorting van de voedselketen is een krachtig instrument om de verbinding tussen burger en boer te herstellen, waarbij de waarde van voedsel volledig tot haar recht kan komen. 

Deze verbinding biedt ook goede mogelijkheden om samen te werken aan duurzame economische, ecologische en maatschappelijke doelen. De korte voedselketen is een serieus ontwikkelperspectief voor boeren en producenten gebleken en een krachtige manier om grip te krijgen op de leefomgeving. 

Eurest en Local2Local willen dat de klant onderdeel wordt van de impact. Dit biedt toegevoegde waarden voor alle partijen in de keten. Transparantie en verbinding vormen hierbij belangrijke sleutels, de fundering van de uitrol van robuuste korte ketens die uniek zijn in Nederland. Het Nieuwe Normaal is Lokaal.

Strategische samenwerking met andere korte ketens
Die partnership met Eurest en Gorillas kon o.a. ontstaan door de relaties die wij opbouwden met de andere korte voedselketens in omliggende regio’s. Local2Local ontwikkelde zich aanvankelijk op eigen kracht met een boerencollectief in de Krommerijnstreek en West Betuwe, maar we waren overtuigd dat de energie van de korte keteninitiatieven relatief snel kan verdwijnen in het gevecht met de traditionele voedselmarkt en de gestroomlijnde, efficiënte ‘lange keten’. Samenwerking is voor ons altijd de sleutel geweest: je hebt veel overeenkomsten, er is al heel veel voorhanden en samen vul je in wat er nog mist.

Onze huidige strategische samenwerking heeft een aanloop gehad. Sinds 2015 met Groene Hart Cooperatie (Zuid-Holland/Utrecht), sinds 2016 met boeren in West Betuwe, sinds 2018/2019 met Vereniging Flevofood (Flevoland), sinds 2019 met Dapper. (Texel), sinds 2020 met Boeren van Amstel, ProevKantoor (Noord-Holland) en met Vereniging Noordzeevis IJmuiden, sinds februari 2022 met Oregional (Gelderland e.o.) en twee in opbouw in Overijssel en Limburg.

Samen kom je verder
Deze bundeling van regionale krachten stelde ons in staat om op donderdag 27 oktober 2021 dit bijzondere collectief voedselproducenten aan afnemers voor te stellen in CIRCL op het Gustav Mahlerplein. Het centrale thema: de kortste weg tussen boer en cateringbedrijf voor gezonde, eerlijke en duurzame producten voor medewerkers op de Zuidas in Amsterdam. Dit was ook het moment dat wij onze omgekeerde marktplaats Let’s Get Local lanceerde.

“De afgelopen maanden hebben de Gemeente Amsterdam, Hello Zuidas, Hogeschool van Amsterdam, Rabobank en Local2Local gewerkt aan de voorbereidingen voor een robuuste voedselketen rond de Zuidas. Dit is mogelijk geworden door de unieke samenwerking tussen de vooruitstrevende boerencollectieven Boeren van Amstel, Groene Hart Coöperatie, Proevkantoor, Flevofood en Local2Local. Dit bijzondere en groeiende aanbod is voor zakelijke afnemers simpel beschikbaar op local2local.nl. Je kunt de stad praktisch niet verlaten zonder langs een van onze boeren te rijden, dus zijn al die dure en niet duurzame tussenschakels helemaal niet nodig”, schetste Mark Frederiks van Local2Local. 

Voor deze stap werkten wij samen met Hello Zuidas, Gemeente Amsterdam, Impact Hub Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam en een groeiend aantal partners, waarbij een ambitieus en zakelijk netwerk van horeca, cateraars en ondernemers is ontstaan. Gorillas, Eurest (Compass Group) en Green Business Club Zuidas tekenden in voor grote hoeveelheid Mokums Supersap in de voorverkoop en gaven zo met andere deelnemers een mooie impuls aan de vraaggestuurde markt van duurzame lokale producten.

Omgekeerde marktplaats
Alles wat Local2Local doet is gericht op het herstel van de verbinding tussen boer en burger. In de meest letterlijke zin.

Mokums Supersap is in de herfst van 2021 samen met (de vijfde editie van) Utregs Supersap 2021 en andere campagnes geactiveerd op ons nieuwe platform, de omgekeerde marktplaats Let’s Get Local.

Van 2016 tot 2021 draaide Local2Local deze vorm van verwaarding als een testcase, om te leren en te verfijnen, van klein naar groter. Buzzed Beer (honingbier) en de Get Wasted perenwodka kwamen voort uit de studentenstages met de HKU en UU. Utregs Supersap was een uitdaging die om snelle actie vroeg, maar de succesreeks en het momentum dat wij kregen met ons partner- en klantennetwerk leidde tot de lancering van Let’s Get Local-platform.

Onze partners en klanten zorgden voor een succesvolle start van de nieuwe campagnes met de financiering/afname van o.a. Utregs Supersap, Mokums Supersap en de Texelse kringlooperwten.

Op dit platform kan een boer eenvoudig een product- of teeltwens aanmelden. Bedrijven en consumenten maken deze wens werkelijkheid door een aankoop op de toekomst te doen. Er ontstaat een product met alleen maar winnaars. De klant krijgt het beste product en de boer de mogelijkheid om te verduurzamen.

“De boer maakt wat jij wenst en jij betaalt wat hij nodig heeft. Door samenwerking tussen boer en klanten creëren wij waarde voor iedereen.”

Een regionaal en regeneratief voedselsysteem
Local2Local’s benadering van de markt is 100% gebaseerd op de overtuiging dat de voedseltransitie mogelijk is EN voor onze voeten ligt, waarbij op vraag gebaseerde productie, en daarmee de directe verbinding tussen de makers en de eters elementair is voor een verbonden, regionaal en regeneratief voedselsysteem. Zodat de makers kunnen investeren in duurzame landbouw, kunnen bouwen aan een nieuw perspectief, en klanten en burgers direct invloed hebben op hoe dat duurzame voedselsysteem eruit ziet. En dat kan op zijn beurt niet zonder samenwerking tussen iedereen die daar belang bij heeft: economisch, ecologisch en maatschappelijk.

Het Nieuwe Normaal is Lokaal. NU is het moment.