De perfecte storm voor lokaal voedsel is hier: de robuuste uitrolstrategie voor een regionaal, regeneratief voedselsysteem in de MRA

‘Het nieuwe normaal is gezond, vitaal en lokaal.’

Corona legde de kwetsbaarheden van ons globale voedselsysteem duidelijk bloot. De oorlog in Oekraïne liet onze verslaving aan kunstmest zien. 

Het systeem is stuk en ontkennen kan niet meer. Hebben wij nog wel de mogelijkheid om dit zelf op te lossen? Er zijn nog maar 50.000 boeren, het voer wordt geïmporteerd en dat ligt stil. Koken doet nog maar een kleine groep, wij zijn verslaafd aan vet, suiker en gemak. De moestuin heet nu Farmville, melk groeit aan een plant. Wij hebben de boekhouder de baas gemaakt van het voedselsysteem en de boer een slaaf van de economie. Wecken, dat doet de firma HAK voor ons, inmiddels een Russisch bedrijf. De potten komen uit China en de blikken uit Oekraïne. Kortom, kunnen wij deze crisis nog wel zelf oplossen?

Waar is dit misgegaan en hoe lossen wij dit op? Let’s reset. Niet ‘Great’, maar ‘Lokaal’.

Het robuuste uitrolplan van Amped/Local2Local voor een regionaal, regeneratief voedselsysteem in de MRA biedt een stevige oplossing, waar veel partijen zich nu om heen organiseren. Meer dan 65 organisaties en meerdere grote internationale onderzoeksprogramma’s ondersteunen ons en de boeren staan in de startblokken. 

Foto: Amped

Wat is er allemaal al gedaan? Het begon in oktober 2020, in het weiland van Boeren van Amstel, waar Local2Local samen met de Taskforce Korte Keten, Food Hub en Rabobank het voortouw nam in het organiseren van een regionaal, regeneratief voedselsysteem.

De daaropvolgende 2 jaar zijn een online platform, een omgekeerde marktplaats, randstedelijke logistiek georganiseerd, veel activiteiten voor inspiratie neergezet en vooral een hechte samenwerking gecreëerd. Bekijk deze korte uitleg:

Deze inspiratiefase is mede gefinancierd door een bijdrage van Barbara Baarsma van Rabobank Amsterdam, de Gemeente Amsterdam en van de Provincie Flevoland. Alle andere investeringen zijn gedaan door de toegewijde inzet van Amped, Local2Local, Vereniging Flevofood, Boeren van Amstel, Groene Hart Coöperatie, ProeVkantoor, Vereniging Noordzeevis IJmuiden, Dapper.Texel en Oregional.

Op 3 december 2021, tijdens de derde coronagolf, hebben wij deze inspiratiefase afgerond en zijn wij gestart met de activatiefase. Bekijk de video met uitleg (12 min):

Met meer dan 65 partners hebben we verschillende co-creatiesessies gehouden in samenwerking met Floriade Expo 2022, Impact Hub Amsterdam en Pakhuis de Zwijger.

Het doel van deze bijeenkomsten was: 

  1. inzicht te krijgen in de veelheid van projecten en activiteiten die wij met elkaar doen; 
  2. te achterhalen welke praktische hulp elke partner nodig heeft en waar ieders kwaliteiten liggen;
  3. verbinding te leggen met studenten(netwerken) van de HvA en de VU. 

Daarnaast hebben wij onze online platforms klaar gemaakt voor de integratie van blockchain. Bekijk Mark Frederiks’ presentatie in Dubai (vanaf 06:09:00) over wat het doel hiervan is:

https://youtu.be/RzJsCRb6zt8?t=22150

Het is belangrijk om te vermelden dat deze hele fase met een in-kindbijdrage van Floriade Expo, Provincie Flevoland en Impact Hub Amsterdam volledig is gerealiseerd door het team van Amped/Local2Local en de tomeloze inzet van de boerenvertegenwoordigers van Flevofood, Groene Hart Coöperatie, Oregional, ProeVkantoor, Boeren van Amstel, Vereniging Noordzeevis IJmuiden en Dapper.Texel.

Afgelopen woensdag (8 juni 2022) sloten wij de activatiefase formeel af in The Natural Pavilion op de Floriade. Tijdens deze bijeenkomst gaven wij inzicht in de oogst van activiteiten en organisaties die zich hebben gecommitteerd aan het uitrolplan. Wij speelden met elkaar het Mycelium-netwerkspel, waarmee de verbondenheid van de deelnemers nog tastbaarder en inzichtelijker werd gemaakt.

Ook zetten wij de boerennetwerken op het podium om hun hulpvraag met elkaar in te vullen en speelden wij het halen-en-brengen-spel om de zorginstelling De Omring te ondersteunen bij haar transitie naar meer gezond en lokaal voedsel, en uiteraard oogsten wij alle hulp die de boeren nodig hadden. 

De volgende fase in het proces is de conversiefase. In deze fase richten wij ons op de samenwerking op de lange termijn, waarbij het GAIN transitiemodel leidend is. De samenwerking zal zich (gefaseerd) vanuit een optelsom van losse projecten als een zwerm gaan organiseren. 

Hierbij zijn de keten van vertrouwen in ons netwerk, de onderlinge verbinding (afstand tot elkaar), ieders eigenbelang vanuit de toegevoegde waarden en feitelijke bewijslast door transparantie fundamentele ingrediënten. 

Voor de samenwerking op de lange termijn verplaatst de focus zich van project- naar impact-gestuurd. Wij organiseren sturing (transformational governance) in vier domeinen:

  1. Coördinatie & Beleid
  2. Onderzoek & Innovatie
  3. Marktcreatie
  4. Sociaal-culturele Verandering

In de afgelopen maand zijn meerdere, met elkaar verbonden projecten toegekend: 

  • COREnet (2022-2027): dit EU-project investeert 5 jaar lang in kennisontwikkeling voor korte ketens. Stichting Taskforce Korte Keten is projectpartner;
  • EU4Advice (2022-2027): de kern van dit project is kennisdeling en -uitwisseling in de korte keten. EU4Advice functioneert als een nationaal en internationaal steunpunt. AMS Institute en Amped zijn hierin projectpartners;
  • FOODCLIC (2022-2027): dit project richt op stedelijke voedselnetwerken en hun rol in de transitie van het voedselsysteem. De VU is projectleider; 
  • Data Value Center Agri & Food: dit project is inmiddels gestart. Hierin werken twee thematische netwerken van Horizon Europe samen met Smartchain en Smart Agri Hubs. De korte ketenontwikkeling in de MRA is hierin leidend en Voedsel Verbindt is hierbij penvoerder. 

Het gecombineerd budget voor onderzoek en ontwikkeling is ruim € 22 miljoen. 

  • Er is tevens een koppeling gemaakt met NWA-programma’s en er is een breed consortium van universiteiten, hogescholen en private onderwijsinstituten actief;
  • Er is een uitgebreid programma van korte ketenactiviteiten gekoppeld aan de Floriade. Vereniging Flevofood heeft zelfs een korte ketenpaviljoen op het Expo-terrein;
  • Ook Universiteit Utrecht is aangehaakt en heeft op 13 mei 2022 een Memorandum van Overeenstemming met Amped getekend, waarmee de UU ons netwerk gaat ondersteunen bij het wetenschappelijk onderbouwen van de ecologische, economische en maatschappelijke relevantie van lokaal voedsel en de echte waarde van de boer. 

Er is een goede voedingsbodem gecreëerd voor een actieve samenwerking met de korte ketens vanuit stedelijk perspectief. Het Voedsel rond de Stelling-initiatief is inmiddels verrijkt met de opstap naar een gebiedsgerichte aanpak, genaamd ‘De Groene Stelling’, toewerkend naar Amsterdam 750 jaar moet hier een goed programma komen. Op de achtergrond wordt hier hard aan gewerkt. 

De aankomende 3 maanden gaan wij het volgende gezamenlijk doen:

  • We starten een writing office om nog meer Nederlandse en EU-calls te kunnen benutten en alle vrijwillige bijdragen ook vergoed te kunnen krijgen;
  • We gaan 300 grote kantoorlocaties van cateraar Compass Group voorzien van lokaal voedsel, waaronder in Noord-Holland, Amsterdam, VU, op de Zuidas-locaties, Tata Steel en nog veel meer;
  • We gaan de processen van alle verbonden projecten analyseren op hoe wij deze activiteiten kunnen combineren en hier een netwerk van experts voor op kunnen zetten;
  • Met de kerngroep, bestaande uit Amped, Yes & More, Impact Hub Amsterdam, Pakhuis de Zwijger, Floriade, Labora Returns, Grounded, Voedsel Verbindt, Local2Local en de aangesloten boerencollectieven, zetten wij de transformationele governance op en met deze kanjers wordt de regiegroep gevormd. 

Wij zijn enorm trots op het feit dat de volgende aangesloten partijen meewerken om deze stappen mogelijk te maken;

Gemeente Amsterdam, Provincie Noord-Holland, Provincie Flevoland, Vereniging Flevofood, Taskforce Korte Keten, Voedsel Verbindt, Food Council Amsterdam, AMS Institute, Hello Zuidas, Green Business Club, Impact Hub Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Pakhuis de Zwijger, Big Data Value Center, Compass Group Nederland, Coöperatieve Producenten Groene Hart, Gorillas, Food Hub, Rabobank Amsterdam, Team-Ecosys, KramerBV, Labora Returns, Yes & More, FoodinTransition, Oer Onderwijs, ConvergentieCap, Natuurmonumenten.